(ਭਿਆਨਕ ਕਲਯੁਗ ਦੀ ਦਸਤਕ)

*ਨੈਤਿਕ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ।*

ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਨਿਘਾਰ ਬਾਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦਿਲ ਦਹਿਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇੰਨੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਰਚੈਂਟ ਨੇਵੀ ਵਿੱਚ ਅਫਸਰ ਸੀ, ਦੇ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਪਿਤਾ ਨੇ ਨੌਕਰ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਂ, ਪਿਤਾ, ਭਰਾ, ਦੋਸਤ, ਸਾਥੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਮ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵਿਗੜ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀਆਂ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜਿਕ ਢਾਂਚੇ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਧੇਰੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਵੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਪਿਆਰ, ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਚੰਗਿਆਈ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਮਹੱਤਵ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ - ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਵਧਾਉਣਾ, ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ, ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਕਰਨਾ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੋੜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

-ਡਾ. ਸਤਯਵਾਨ ਸੌਰਭ

ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਪਾਸੇ ਅਪਰਾਧ, ਧੋਖਾਧੜੀ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਝ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਘਾਟ, ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਪਤਨ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਸੁੱਖਾਂ ਲਈ ਅੰਨ੍ਹੀ ਦੌੜ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਤਲ, ਵਿਸ਼ਵਾਸਘਾਤ, ਸੁਆਰਥ, ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਪਤਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਇੱਕ ਹਨੇਰੇ ਯੁੱਗ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦਿਲ ਦਹਿਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇੰਨੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵਿਗੜ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦਿਲ ਦਹਿਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇੰਨੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵਿਗੜ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕ ਗਿਰਾਵਟ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇੜਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਸੁਆਰਥ, ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਦਿਖਾਵੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ, ਮਾਪਿਆਂ, ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ, ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਵਾਰਥ ਅਤੇ ਲਾਲਚ ਭਾਰੂ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਮਤਭੇਦਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਕਤਲ, ਬਲਾਤਕਾਰ, ਡਕੈਤੀ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਪਵੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਬਰ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਬੇਸਬਰੀ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਝਗੜੇ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਧਰਮ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਖਾਵੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕਤਾ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਖੁਦ ਸਹੀ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਚੱਲਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਘਟ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਦਬਾਅ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦਾ ਟਕਰਾਅ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਥਿਰ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਗਲਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਹਿੰਸਾ, ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਅਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਾਲਚ, ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਪਰਾਧੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ, ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਸਵਾਰਥ, ਲਾਲਚ, ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਭਾਰੂ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਲੋਪ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਮਿਲ ਕੇ ਸਹੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ, ਤਾਂ ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਣਾਅ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਅਪਣਾਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਪਰਾਧੀ ਡਰਦੇ ਰਹਿਣ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ, ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਭਿਆਨਕ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਏ, ਤਾਂ ਇਹ ਹਨੇਰਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾ ਸਕਦੇ, ਸਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਭਿਆਨਕ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਏ, ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਚੰਗਿਆਈ ਦਾ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਰਨ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।

,

,

– ਡਾ. ਸਤਿਆਵਾਨ ਸੌਰਭ,

ਕਵੀ, ਫ੍ਰੀਲਾਂਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ, ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਪੈਨਲਿਸਟ,

333, ਫੇਰੀ ਗਾਰਡਨ, ਕੌਸ਼ਲਿਆ ਭਵਨ, ਬਾਰਵਾ (ਸਿਵਾਨੀ) ਭਿਵਾਨੀ,

ਹਰਿਆਣਾ - 127045, ਮੋਬਾਈਲ: 9466526148,01255281381