15 ਅਗਸਤ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਗਾਥਾ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਜਸ਼ਨ
ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਸਿਆਲਾ-
ਔਕਲੈਂਡ 13 ਅਗੱਸਤ 2025-ਹਰ ਸਾਲ 15 ਅਗਸਤ ਦਾ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਕਠਿਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ 200 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੂਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਸਿੰਜਿਆ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1857 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਪਾਂਡੇ, ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈਆਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁੱਕਿਆ। ਇਸ ਸੰਗਰਾਮ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਤਤਕਾਲੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ, ਪਰ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੋਤ ਜਗਾ ਦਿੱਤੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਹਿੰਸਕ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ, ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ। ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਲਹਿਰਾਂ ਵੀ ਜ਼ੋਰਾਂ ’ਤੇ ਸਨ। ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਰਾਜਗੁਰੂ, ਸੁਖਦੇਵ, ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾਇਆ। ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਖੂਨੀ ਸਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਅਣਗਿਣਤ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਬਹਾਦਰ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲਿਆ। ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਕੱਟੀਆਂ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਸਹੇ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਨਿਛਾਵਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੈਬਨਿਟ
15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ, ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਨੇਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਨ:
ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ: ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ
ਡਾ. ਬੀ. ਆਰ. ਅੰਬੇਡਕਰ: ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ
ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੌਰ: ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ (ਉਹ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਸਨ)
ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ: ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ
ਡਾ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ: ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ
ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ: ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਜਸ਼ਨ
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਵੀ 15 ਅਗਸਤ ਦਾ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਕਲੈਂਡ ਇੰਡੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸੰਗਠਨ, ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵੇਲਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ, ਇੰਡੀਅਨ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਕਲੈਂਡ ਦੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਮਾਗਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਨਾਚ-ਗਾਣੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਵਲਿੰਗਟਨ ਵਿਖੇ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਨੀਤਾ ਭੂਸ਼ਣ 79ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ਆਮ 5.30 ਵਜੇ ਔਕਲੈਂਡ ਦੇ ਇਕ ਹੋਟਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵੀ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਏ ਜਾਣਗੇ।
ਆਓ, 15 ਅਗਸਤ ਦੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਦਿਹਾੜੇ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕਜੁੱਟ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਭਾਰਤ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕਰੀਏ, ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਈਏ। ਜੈ ਹਿੰਦ!
15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼
ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਾਰ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹਿਰੀਨ, ਲਿਚਟਨਸਟਾਈਨ, ਉੱਤਰੀ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਕਾਂਗੋ ਗਣਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਕਾਂਗੋ : ਕਾਂਗੋ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ 13 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 15 ਅਗਸਤ 1960 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1880 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੱਕ ਇਸ ਥਾਂ ’ਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਾਂਗੋ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਅਫਰੀਕੀ ਮਹਾਦੀਪ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ।
ਬਹਿਰੀਨ : ਬਹਿਰੀਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਰਾਜ ਵੀ 15 ਅਗਸਤ 1971 ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਬਹਿਰੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਦਿਨ ਆਪਣਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਨਹੀਂ ਮਨਾਉਂਦਾ। ਮਰਹੂਮ ਸ਼ਾਸਕ ਈਸਾ ਬਿਨ ਸਲਮਾਨ ਅਲ ਖਲੀਫਾ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਣ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ 15 ਅਗਸਤ ਦੀ ਬਜਾਏ, 16 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ : ਹਰ ਸਾਲ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਦਿਨ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਰੀਆ ’ਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ 35 ਸਾਲ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਕੋਰੀਆ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਦੋ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਲੀਚਟਨਸਟਾਈਨ : ਲੀਚਟਨਸਟਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵੀ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ 1866 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਦੇਸ਼ 1940 ਤੋਂ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 5 ਅਗਸਤ, 1940 ਨੂੰ ਲੀਚਟਨਸਟਾਈਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਛੁੱਟੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।