ਛੋਟੇ ਰਿਐਕਟਰ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਗੇ
ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਛੋਟੇ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵੀ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਫਰਾਂਸ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਰਾਦਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਛੋਟੇ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ 'ਤੇ ਇਰਾਦੇ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ। ਐਸਐਮਆਰਐਸ ਸੰਖੇਪ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਫਿਸ਼ਨ ਰਿਐਕਟਰ ਹਨ ਜੋ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਇੱਕ ਮਾਡਿਊਲਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਿਐਕਟਰ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਡਿਊਲਰ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਜੋੜ ਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਰਿਐਕਟਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਸਸਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਡਿਊਲਰ ਯੂਨਿਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਸਿਵ ਕੂਲਿੰਗ ਸਿਸਟਮ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ 10-100 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਿਐਕਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉੱਨਤ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਰਿਐਕਟਰ ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਨਤ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ, ਏਆਈ ਸਿਸਟਮਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਨਿਰਵਿਘਨ ਊਰਜਾ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤ ਏਆਈ ਸੈਕਟਰ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਟਿਕਾਊ ਊਰਜਾ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਉਪਯੋਗੀ ਹੋਣਗੇ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਸਐਮਆਰਐਸ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ₹20,000 ਕਰੋੜ ਦੇ ਬਜਟ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ 2033 ਤੱਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਜ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਐਸ ਮਐਮਆਰਐਸ ਨੂੰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਕੇ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੀਆਂ ਊਰਜਾ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਮਲੋਟ ਪੰਜਾਬ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.