ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਣਾਅ ਦਾ ਤੁਹਾਡੀ ਜੇਬ 'ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ ?

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪਾਣੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵੀ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੁਆਂਢੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਾਹੀਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਭੁਗਤਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਪਰ ਇਸਦਾ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਵੀ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜ਼ਰੂਰ ਪਵੇਗਾ। ਇਹ ਤਣਾਅ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਲਾਭ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਇਸ ਪੂਰੇ ਗਣਿਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਹਵਾਈ ਕਿਰਾਏ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਹਲਕਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਇੰਡੀਗੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਰੂਟਾਂ 'ਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਯੂਰਪ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਰਗੇ ਸਥਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉੱਥੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ, ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਖਰਚੇ ਵਧਣਗੇ ਅਤੇ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਇਹ ਬੋਝ ਯਾਤਰੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਉਣਗੀਆਂ।
ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ
ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਉਣ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਬਾਲਣ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਰੂਟਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਵਾਦ ਜਲਦੀ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਵਧੇ ਹੋਏ ਖਰਚੇ ਦੀ ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਹਵਾਈ ਕਿਰਾਏ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਇੰਡੀਗੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਦਿਨਾਂ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 540 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ
ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾਈ ਕਿਰਾਇਆ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਡਰਾਈਫਰੂਟ, ਫਲ, ਸੇਂਧਾ ਨਮਕ ਅਤੇ ਸੀਮਿੰਟ ਆਦਿ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨ ਵਾਲਾ ਲੂਣ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ। ਮੁਲਤਾਨੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਉਤਪਾਦ ਵਜੋਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਚਮੜਾ ਅਤੇ ਚਮੜੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਮੰਗ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜਾ ਹੋਰ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਰਸਤਾ ਚੁਣਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਹਰ ਸਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਾਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਤ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹਣਗੀਆਂ। ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2020 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2024 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ 300% ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਗੁਆਂਢੀ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਰਸਾਇਣ, ਚਿਕਿਤਸਕ ਉਤਪਾਦ, ਖਣਿਜ, ਖੰਡ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।