ਇਸਰੋ ਦਾ HOPE ਮਿਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ, ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ 'ਮਿੰਨੀ ਮੰਗਲ' ਕਿਉਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ?
ਬੈਂਗਲੁਰੂ, 3 ਅਗਸਤ, 2025 - ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ISRO) ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖੀ ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਤਸੋ ਕਾਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ 'ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਆਊਟਪੋਸਟ ਫਾਰ ਪਲੈਨੇਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਰੇਸ਼ਨ (HOPE)' ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 'ਮਿੰਨੀ ਮੰਗਲ' ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
HOPE ਮਿਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?
ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ. ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਲਈ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਟੈਸਟ:
ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ: ਘੱਟ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ 'ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਜਾਂਚ: ਸਪੇਸਸੂਟ, ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉੱਨਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਗਲ ਵਰਗੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਭਿਆਸ: ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਕਟਕਾਲੀਨ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ 'ਮਿੰਨੀ ਮੰਗਲ' ਕਿਉਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?
ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਤਸੋ ਕਾਰ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਕਠੋਰ ਹਾਲਤਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
ਘੱਟ ਆਕਸੀਜਨ
ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਕ ਹਵਾ
ਘੱਟ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦਾ ਦਬਾਅ
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡ ਅਤੇ ਉੱਚ ਯੂਵੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ
ਇਹ ਸਭ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਪੁਗਾ ਘਾਟੀ ਦੇ ਭੂ-ਤਾਪਿਕ ਝਰਨੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਜੀਵਨ-ਸੰਬੰਧੀ ਅਣੂ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਧਰਤੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਗਲ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਨੇ ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।