RBI ਦਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ, ਹੁਣ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗ ਚਲਾ ਸਕਣਗੇ ਆਪਣਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ, ਮਿਲਣਗੀਆਂ ਇਹ ਸਹੂਲਤਾਂ
ਜ਼ੀਨੀਆ ਬੱਲੀ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਮਝਦਾਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਖੁਦ ਚਲਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੱਚਤ ਅਤੇ ਫਿਕਸਡ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਖਾਤੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਅਤੇ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਮਝਦਾਰ ਬਣਾਏਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਜਲਦੀ ਸਮਝਣਗੇ।
10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬੈਂਕਿੰਗ ਆਜ਼ਾਦੀ
21 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਸਰਕੂਲਰ ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ 10 ਸਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਬਾਲਗ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਬੱਚਤ ਜਾਂ ਫਿਕਸਡ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਅਤੇ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਰੇਕ ਬੈਂਕ ਆਪਣੀ ਜੋਖਮ ਨੀਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਖਾਤਾ ਧਾਰਕ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਏਟੀਐਮ ਜਾਂ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਅਤੇ ਚੈੱਕ ਬੁੱਕ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਬੈਂਕ ਦੀ ਜੋਖਮ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਸਮਝ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਿਲਣ; ਬੈਂਕ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਕਿਸਨੂੰ ਕੀ ਦੇਣਾ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਓਵਰਡ੍ਰਾਫਟ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ
ਭਾਵੇਂ ਖਾਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦੁਆਰਾ, RBI ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਵੀ ਛੋਟਾ ਖਾਤਾ ਓਵਰਡਰਾਫਟ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਭਾਵ ਖਾਤੇ ਦਾ ਬਕਾਇਆ ਕਦੇ ਵੀ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੁਝ ਰਕਮ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ।
10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ?
ਭਾਵੇਂ ਬੱਚਾ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਸਦਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਲਈ ਉਸਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮਾਂ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ 18 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਯਾਨੀ ਕਿ ਪਰਿਪੱਕਤਾ ਦੀ ਉਮਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ, ਨਵੇਂ ਦਸਤਖਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੁਬਾਰਾ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਜੁਲਾਈ 2025 ਤੱਕ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ 1 ਜੁਲਾਈ, 2025 ਤੱਕ ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਜਾਂ ਨਵੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਾਬਾਲਗ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਤੇ ਦੀ ਹੋਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਰਾਹਤ
ਪਹਿਲਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਖੋਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਚਲਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੁਣ ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿੱਤੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ।
ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੱਚਾ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪੈਸੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਬੱਚਤ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ।