ਵੈਤਾਂਗੀ ਦੀ ਸੰਧੀ ਜੋ 06 ਫਰਵਰੀ 1840 ਨੂੰ ਬਣ ਗਏ ਸੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼
-ਜਾਰਜ ਈਡਨ, ਆਕਲੈਂਡ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਰਲ (ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ) 1836 ਤੋਂ 1842 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਰਹੇ
-ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਸਿਆਲਾ-
ਔਕਲੈਂਡ, 05 ਫਰਵਰੀ 2025:-ਕੱਲ੍ਹ 6 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਛੁੱਟੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ (ਵੈਤਾਂਗੀ ਦੀ ਸੰਧੀ) ਦੇ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਰਾਜਾਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਲਗਪਗ 500  ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਓਰੀ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਉਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਸੰਧੀ 06 ਫਰਵਰੀ 1840 ਨੂੰ ਦਿਨ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਵੈਤਾਂਗੀ ਸੰਧੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਤਾਜ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਮਾਓਰੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਧੀ ਦੇ ਦੋ ਸੰਸਕਰਣ ਹਨ - ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੰਸਕਰਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਾਓਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਸਕਰਣ ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈਨਰੀ ਅਤੇ ਐਡਵਰਡ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਾਓਰੀ ਸੰਸਕਰਣ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ, ਸਿਰਫ 39 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ।
ਦੋਵਾਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਰਥ ਦੇ ਕਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅੰਤਰ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਸੰਬੰਧੀ।
ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1934 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 1974 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ । ਇਹ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਹਰ ਸਾਲ 6 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਜੇਕਰ ਇਹ ਤਾਰੀਖ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਜਾਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੈਤਾਂਗੀ ਸਕਾਈ ਸਿਟੀ ਔਕਲੈਂਡ ਤੋਂ ਲਗਪਗ 230 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਸੰਧੀ ਹੋਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲਗਪਗ ਲੱਖ-ਦੋ ਲੱਖ ਮਾਓਰੀ ਸਨ।
ਵੈਤਾਂਗੀ ਦੀ ਸੰਧੀ ਜੇਮਜ਼ ਬਸਬੀ ਦੇ ਘਰ  ਜਿਸਨੂੰ ਹੁਣ ਟ੍ਰੀਟੀ ਹਾਊਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਸੰਧੀ ’ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਤਾਜ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ  ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ 45 ਮਾਓਰੀ ਮੁਖੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।  ਅਗਲੇ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਟਾਪੂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੰਧੀ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 540 ਮਾਓਰੀ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਦਸਤਖਤ ਦਾ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਟਾਪੂਆਂ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ-ਗਵਰਨਰ, ਵਿਲੀਅਮ ਹੌਬਸਨ ਦੁਆਰਾ 21 ਮਈ 1840 ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
1934 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਬਸਤੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਸ਼ਨ 29 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਵਿਲੀਅਮ ਹੌਬਸਨ ਆਪਣੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਅ ਆਫ਼ ਆਈਲੈਂਡਜ਼ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੌਬਸਨ ਕੋਲ ਕੋਈ ਖਰੜਾ ਸੰਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।
1932 ਵਿੱਚ, ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਲਾਰਡ ਬਲੇਡਿਸਲੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਜੇਮਜ਼ ਬਸਬੀ ਦਾ ਟੁੱਟਾ-ਭੱਜਾ ਘਰ ਖਰੀਦਿਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਸੰਧੀ ’ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ 500 ਦਾਨ ਕੀਤੇ । ਸੰਧੀ ਘਰ ਇਸਦੇ ਵਿਹੜੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ 6 ਫਰਵਰੀ 1934 ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਵੈਟਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1940 ਵਿੱਚ, ਸੰਧੀ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਦੀ 100ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮਾਗਮ ਇਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਸੰਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੇਤਨਾ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ 1957 ਦੇ ਚੋਣ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਬਣਾਏਗੀ। ਉਸ ਸਾਲ ਦੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। 1960 ਦੇ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਐਕਟ ਨੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਾ ਖੇਤਰੀ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ।
1963 ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਸੋਧ ਐਕਟ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਨਾਲ ਆਕਲੈਂਡ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦਿਵਸ (29 ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਸੋਮਵਾਰ) ’ਤੇ ਨੌਰਥਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਛੁੱਟੀ 6 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਸਿਰਫ਼ ਨੌਰਥਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਬਣ ਗਿਆ। 1974 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੈਤਾਂਗੀ ਦਿਵਸ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਬਣ ਗਿਆ।
ਔਕਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਂਅ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ:
ਜਾਰਜ ਈਡਨ, ਆਕਲੈਂਡ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਰਲ (ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ) ਦਾ ਜਨਮ 25 ਅਗਸਤ 1784 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਕੈਂਟ ਦੇ ਬੇਕਨਹੈਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 1836 ਤੋਂ 1842 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਔਕਲੈਂਡ ਦਾ ਨਾਂਅ ਇਸ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ।
 ਉਸਦਾ ਨਿੱਜੀ ਸਕੱਤਰ ਜੌਨ ਰਸਲ ਕੋਲਵਿਨ ਸੀ, ਜੋ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦਾ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ-ਗਵਰਨਰ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਮ ਆਕਲੈਂਡ ਕੋਲਵਿਨ ਰੱਖਿਆ। ਇੱਕ ਵਿਧਾਇਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੱਦੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ 1838 ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਇਆ। ਲਾਰਡ ਆਕਲੈਂਡ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1838 ਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਖੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਸਰੀ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਨੌਰਵੁੱਡ ਦੇ ਬੈਰਨ ਈਡਨ ਅਤੇ ਆਕਲੈਂਡ ਦਾ ਅਰਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਫਗਾਨ ਮੁਹਿੰਮ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਲਾਰਡ ਐਲਨਬਰੋ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਲਾਰਡ ਔਕਲੈਂਡ ਨੇ ਜੂਨ 1838 ਦੇ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ ਸਾਮਰਾਜ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਵੀ ਤਿ੍ਰਪਾਠੀ ਸੰਧੀ ਕੀਤੀ।ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।

ਕੈਪਟਨ ਵਿਲੀਅਮ ਹੋਬਸਨ
ਕੈਪਟਨ ਵਿਲੀਅਮ ਹੋਬਸਨ ਦਾ ਜਨਮ 26 ਸਤੰਬਰ 1792 ਨੂੰ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਵਾਟਰਫੋਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
1837 ਵਿੱਚ ਹੋਬਸਨ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀ ਬਸਤੀਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ 26 ਮਈ 1837 ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲਈ ਚੱਲੇ ਅਤੇ 1840 ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੀਟੀ ਆਫ ਵੈਤਾਂਗੀ ਸੰਧੀ ਲਿਖਣ ਦੇ ਵਿਚ ਸਾਥੀ ਬਣੇ।
ਉਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗਵਰਨਰ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਸਨੇ  ਔਕਲੈਂਡ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 10 ਸਤੰਬਰ 1842 ਨੂੰ ਕੈਪਟਨ ਹੋਬਸਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਪਰ ਉਹ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਬਸਨ ਸਟ੍ਰੀਟ ਔਕਲੈਂਡ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।  ਉਸਨੂੰ 2000 ਪੌਂਡ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ’ਤੇ ਬੰਬੇ ਮਰੀਨ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਪਸੰਦ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਪੋਰਟ ਫਿਲਿਪ ਦੇ ਗਵਰਨਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ।
ਜੇਮਜ਼ ਬਸਬੀ
ਜੇਮਜ਼ ਬਸਬੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਫਰਵਰੀ 1802 ਨੂੰ ਐਡਿਨਬਰਗ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦਾ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ 1833 ਤੋਂ 1840 ਤੱਕ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੈਤਾਂਗੀ ਸੰਧੀ ਲਿਖਣ ਦੇ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਆਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਬਸਬੀ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਓਰੀ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਨਿਆਂਇਕ ਅਤੇ ਸੰਧੀ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1835 ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਅਤੇ 1840 ਵਿੱਚ ਵੈਤਾਂਗੀ ਸੰਧੀ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਵੈਤਾਂਗੀ ਦੀ ਸੰਧੀ ਬਸਤੇਰੀ ਦੇ ਘਰ, ਵੈਤਾਂਗੀ ਵਿਖੇ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਮਾਓਰੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਸਨੀਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਧੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਉਸਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਬਸਬੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਾਈਨਮੇਕਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਵਾਈਨ ਅੰਗੂਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਾਈਨ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।