ਮਹਾਕੁੰਭ ਅਤੇ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ
ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਅਤੇ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਆਕਾਸ਼ੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰਕ ਇਹ ਹੈ:
ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਆਖਿਆ
1. ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ
ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਸੂਰਜ ਦੇ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ (ਮਕਰ) ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸੂਰਜ ਦੀ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਯਾਤਰਾ (ਉੱਤਰਾਯਣ) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਿਸਫਾਇਰ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਲੰਬੇ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਿੱਘ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
2. ਸੂਰਜੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ
ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਟ੍ਰੌਪਿਕ ਵੱਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਿਸਫਾਇਰ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪਰਿਵਰਤਨ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੁਨਰ-ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਸਮਾਈ
ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਲੋਕ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸੂਰਜ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
4. ਰਸਮਾਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਧਾਰ
ਤਿਲ (ਤਿਲ) ਅਤੇ ਗੁੜ (ਗੁੜ) ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੇਵਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਭੋਜਨ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਠੰਡੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਅਤੇ ਊਰਜਾਵਾਨ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮਹਾਕੁੰਭ: ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਆਖਿਆ
1. ਖਗੋਲੀ ਅਲਾਈਨਮੈਂਟ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਉਦੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਮਕਰ (ਮਕਰ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਚੰਦਰਮਾ ਮੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਕਾਸ਼ੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾਵਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
2. ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧੀਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੰਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਅਲਾਈਨਮੈਂਟ ਦੌਰਾਨ ਕੁਦਰਤੀ ਡੀਟੌਕਸੀਫਾਇੰਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਓਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਯੂਵੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਵਾਧਾ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਪੁੰਜ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨਿਟੀ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਮ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੁਆਰਾ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੌਸਮੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹਾਉਣਾ, ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਸਮਾਂ ਡੀਟੌਕਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ
ਦੋਵੇਂ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਮਹਾਕੁੰਭ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਕਾਸ਼ੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਿਦਿਅਕ ਕਾਲਮ ਨਵੀਸ ਗਲੀ ਕੌਰ ਚੰਦ ਐਮ ਐਚ ਆਰ ਮਲੋਟ ਪੰਜਾਬ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.