Hair Fall ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ? ਤੁਰੰਤ ਕਰਵਾਓ ਇਹ ਟੈਸਟ, ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 18 ਨਵੰਬਰ 2025 : ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕੰਘੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ, ਨਹਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲ ਨਿਕਲਣਾ ਜਾਂ ਸਿਰਹਾਣੇ 'ਤੇ ਵਾਲ ਦਿਸਣਾ ਆਮ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਲੋਕ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੈਂਪੂ, ਤੇਲ ਅਤੇ ਨੁਸਖੇ ਅਜ਼ਮਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ - ਕਿਉਂਕਿ ਅਸਲੀ ਵਜ੍ਹਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਪਾਉਂਦੀ। Dermatologists ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ Hair Fall ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਹੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਝੜਦੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
Hair Fall 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ਇਹ Blood Tests
1. ਥਾਇਰਾਈਡ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ (TSH, T3, T4) ਥਾਇਰਾਈਡ (Thyroid) 'ਚ ਹਲਕੀ ਜਿਹੀ ਗੜਬੜੀ ਵੀ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ (growth) ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। TSH ਟੈਸਟ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਰਮੋਨ ਬੈਲੇਂਸ 'ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਤਾਂ ਨਹੀਂ।
2. ਆਇਰਨ ਅਤੇ CBC ਟੈਸਟ ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ 'ਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ (Anaemia) ਹੈ ਜਾਂ ਆਇਰਨ (Iron) ਘੱਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਲ ਟੁੱਟ ਕੇ ਝੜਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। CBC + Ferritin ਟੈਸਟ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਫ਼ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।
3. ਵਿਟਾਮਿਨ D ਅਤੇ B12 ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਅੱਜ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਾਲ ਪਤਲੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ।
ਔਰਤਾਂ ਲਈ — ਹਾਰਮੋਨਲ ਟੈਸਟ (Hormonal Test) ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਜੇਕਰ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਸਾਰੇ ਟੈਸਟ ਨਾਰਮਲ ਹੋਣ, ਫਿਰ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ 'ਚ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ—
1. Testosterone
2. DHEA-S
3. LH–FSH
ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ PCOS ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨਲ ਇਮਬੈਲੇਂਸ (Hormonal Imbalance) ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਖੁਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਦੋ ਆਸਾਨ ਟੈਸਟ
1. Hair Pull Test ਡਾਕਟਰ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਲੜੀ ਫੜ ਕੇ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਲ ਕਿਸ ਸਟੇਜ 'ਚ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਝੜ ਰਹੇ ਹਨ।
2. Scalp Biopsy ਜੇਕਰ ਸ਼ੱਕ ਹੋਵੇ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਸਕੈਲਪ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (scalp disease) ਜਾਂ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਕੰਡੀਸ਼ਨ (autoimmune condition) ਕਾਰਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਕੈਲਪ (scalp) ਦੀ ਚਮੜੀ ਦਾ ਛੋਟਾ ਸੈਂਪਲ (sample) ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖੀਏ?
1. ਖੁਦ ਤੋਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਸੀਰਮ (serum) ਜਾਂ ਹੇਅਰ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ (hair treatment) ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ।
2. ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ Dermatologist ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਸਹੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਓ।
3. ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਮਿਲੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ 90% ਕੇਸਾਂ 'ਚ Hair Fall ਕੰਟਰੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।