ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ
ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 64% ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ 31% ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਪਰੀਤ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲੀਆ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਮਰਦ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸਾਖਰਤਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ, ਸਮਾਜਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ। ਯੂਨੀਸੇਫ (2016) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 61 ਮਿਲੀਅਨ ਲੜਕੀਆਂ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 32 ਮਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਅਤੇ 29 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 24 ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਕਿ 25% ਜਾਂ ਘੱਟ ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ-ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵ 75% ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁੜੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹਨ।
ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਵਿਦਿਅਕ ਪਿਛੋਕੜ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਮੁੱਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਸਮੁਦਾਇਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਜਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਕਹਾਵਤ, "ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਘਾਹ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਉਣ ਵਰਗਾ ਹੈ," ਇਸ ਵਿਆਪਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਬੋਝ ਹਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਾਜ ਕਾਰਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪੱਖਪਾਤ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਉਹ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਗੇ।
ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਲੜਕਿਆਂ ਵਾਂਗ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੀਆਂ-ਲਿਖੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸੂਝਵਾਨ ਚੋਣਾਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਮਾਜ ਲਈ ਸੰਪੱਤੀ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਹੱਲ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਡਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਕਾਲਮਨਿਸਟ ਸਟਰੀਟ ਕੌਰ ਚੰਦ ਮਲੋਟ ਪੰਜਾਬ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.