Canada ਦਾ Student Visas 'ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ, ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ 'ਤੇ ਪਈ ਭਾਰੀ ਮਾਰ, ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਰੀ Report
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਓਟਾਵਾ/ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 4 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ (Indian students) ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਜਾਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ਾ 'ਤੇ "ਅਣਐਲਾਨੀ" ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੀਜ਼ਾ ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ (visa rejection) ਦੀ ਦਰ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹ ਗਈ ਹੈ।
ਕਦੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਦੇਸ਼ ਰਿਹਾ Canada, ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਖਿੱਚ ਗੁਆਉਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। CTV News ਨੇ Reuters ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਪ੍ਰਵਾਸ (temporary migration) ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਵੀਜ਼ਾ ਧੋਖਾਧੜੀ (visa fraud) ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇਹ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
100 'ਚੋਂ 74 ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਖਾਰਜ!
ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਸ ਸਭ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਅੰਕੜੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ (Immigration Department) ਮੁਤਾਬਕ:
1. 74% ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ: ਇਸ ਸਾਲ ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ, Canada ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਏ 100 ਵਿੱਚੋਂ 74 ਸਟੱਡੀ ਪਰਮਿਟ (study permit) ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ (rejected) ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
2. ਪਿਛਲਾ ਅੰਕੜਾ: ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (ਅਗਸਤ 2024) ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 32% ਸੀ।
3. ਘਟ ਗਏ ਬਿਨੈਕਾਰ: ਇਸ ਸਖ਼ਤੀ ਕਾਰਨ, ਭਾਰਤੀ ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਵੀ 20,900 (ਅਗਸਤ 2023) ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ 4,515 (ਅਗਸਤ 2025) ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਸਖ਼ਤ ਹੋਇਆ Canada? (ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਣਾਅ ਅਤੇ 1550 ਫਰਜ਼ੀ ਵੀਜ਼ੇ)
ਵੀਜ਼ਾ (visa) ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਖ਼ਤੀ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ:
1. ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਣਾਅ (Diplomatic Tension): 2023 ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ Justin Trudeau ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੱਤਣ (tension) ਜਾਰੀ ਹੈ। (ਭਾਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ)।
2. ਫਰਜ਼ੀ ਵੀਜ਼ਾ ਘੁਟਾਲਾ (Visa Fraud): 2023 ਵਿੱਚ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 1,550 ਫਰਜ਼ੀ ਸਟੱਡੀ ਪਰਮਿਟ (study permit) ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਫਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪੱਤਰਾਂ (fake letters of acceptance) ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
'Bank statements' ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਕਿੱਥੋਂ ਆਏ, ਇਹ ਵੀ ਦੱਸੋ!
ਇਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ (Immigration Department) ਨੇ ਜਾਂਚ (verification) ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਕੰਸਲਟੈਂਟਸ (Education Consultants) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ 'bank statements' ਦੇਖ ਕੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਹ ਵੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ, "ਇਹ ਪੈਸਾ (ਫੀਸ) ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ" (source of funds)।
Universities 'ਚ 66% ਤੱਕ ਘਟੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ
ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਅਸਰ ਉੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਟੌਪ Universities 'ਤੇ ਵੀ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। University of Waterloo ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 3-4 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖਲਿਆਂ (enrolments) ਵਿੱਚ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ (66%) ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। 'University of Regina' ਅਤੇ 'University of Saskatchewan' ਨੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
"ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਕਿ ਨਹੀਂ ਆਏ" - ਬਦਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸੁਰ
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ਸਰਕਾਰ ਖੁਦ "ਪੜ੍ਹੋ, ਕੰਮ ਕਰੋ, ਰਹੋ" (Study, work, stay) ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਭਾਵਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਝ ਖਾਰਜ (rejected) ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਿਨੈਕਾਰ "ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਨਹੀਂ ਆਏ", ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਵਿੱਚ ਪੱਕੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ (Permanent Residency - PR) ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ (job) ਪਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੁਖ
1. ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਵਾਬ: ਓਟਾਵਾ (Ottawa) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ (Indian Embassy) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵਧੀ ਹੋਈ ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਦਰ (rejection rate) ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੈ, ਪਰ ਸਟੱਡੀ ਪਰਮਿਟ (study permit) ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ "ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿ"ਕਾਰ (Canada's prerogative)" ਹੈ। ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਜੋੜਿਆ ਕਿ "ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਬਿਹਤਰੀਨ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਹਨ" ਅਤੇ Canada ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
2, ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਬਿਆਨ: ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਨੀਤਾ ਆਨੰਦ (Anita Anand) ਨੇ (ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ) ਆਪਣੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ "ਆਪਣੀ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਖੰਡਤਾ (integrity) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹੈ," ਪਰ ਉਹ "Canada ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ" ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ਇਹ ਸਭ ਉਸ ਵਕਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਜੂਨ 2025 ਵਿੱਚ G7 Summit ਵਿੱਚ PM ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ PM ਮਾਰਕ ਕਾਰਨੀ (PM Mark Carney) ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ (rebuild ties) ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।)