ਵਿਜੇ ਗਰਗ
ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਮਤਿਹਾਨ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕੱਟ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਕ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਗੇ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਗ੍ਰੇਡ ਮਿਲੇਗਾ? ਕੀ ਨਾਮ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਆਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਇਕ-ਦੋ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਅਜਿਹੇ ਸਵਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਵੀ ਫੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦੇਹੋਮਵਰਕ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਛੁੱਟੀਆਂ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਥੈਲਿਆਂ 'ਚ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਕੰਮ ਰਗੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਵੀ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਈ-ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬੋਝ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ, ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ, ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਆਦਿ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬੀ ਬੋਝ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਹੋਮਵਰਕ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਥੋਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਬੱਚੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਨ। ਕੀ ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਉਹ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚੇ ਛੱਪੜਾਂ, ਨਹਿਰਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਤੈਰਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਹੇ ਹਨ? ਕੀ ਉਹ ਖੇਤਾਂ ਅਤੇ ਕੋਠਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮਿਲਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ? ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਮਵਰਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਮਵਰਕ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੋਰਸ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਲੰਮੀਆਂ-ਲੰਮੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 24 ਘੰਟੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਸਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਨਾ ਤਾਂ ਹੋਮਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਆਮ ਗਿਆਨ ਵਧਾਉਣ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਸੁਧਾਰਨ ਵੱਲ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਲਾ, ਸੰਗੀਤ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸ਼ੌਕ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੋਰਵੱਧ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਦੌੜ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੈ, ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਜੱਦੋਜਹਿਦ, ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼, ਹੁਣ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਿੱਧੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲੁੱਟ-ਖਸੁੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਸਮਾਜ, ਪਰਿਵਾਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
-
ਵਿਜੇ ਗਰਗ, ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਕਾਲਮਨਿਸਟ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.