ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ
ਮੀਡੀਆ : ਜਿਸ ਦਾ ਆਮ ਅਰਥ ਹੈ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ। ਮੀਡੀਆ ਕੇਵਲ ਇਲੈਕਟਰੌਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਜਾਂ ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪ੍ਰਿੰਟ ਮੀਡੀਆ, ਸੋਸ਼ਲ- ਮੀਡੀਆ, ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਮੀਡੀਆ, ਡਿਜੀਟਲ ਮੀਡੀਆ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਮੀਡੀਆ, ਮਾਸ-ਮੀਡੀਆ, ਰਿਕਾਡਿੰਗ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਮੀਡੀਆ ਵੀ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਵੀ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਜੋਕੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸੱਤਾ ਦਾ ਰੁਖ ਹੈ ਤਾਂ ਮੀਡੀਆ ਉਹ ਹਥਿਆਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਪੰਦਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ 'ਚ ਜਰਮਨ ਵਾਸੀ ਗੁਟਨਬਰਗ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਇਨਕਲਾਬ ਹੀ ਆ ਗਿਆ। ਅਖਬਾਰਾਂ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ, ਟੀਵੀ, ਰੇਡੀਉ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਕਾਢ ਨਾਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਹੋਈ, ਨਵੇਂ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਸੇਟੈਲਾਈਟ, ਮੋਬਾਈਲ, ਟੈਬਲੇਟ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਚਿਪ, ਆਈ ਪੈਡਜ਼, ਲੈਪਟੋਪ ਆਦਿ ਨੇ ਸੰਚਾਰ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ।
ਜੇਕਰ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮੀਡੀਆ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਆਧਾਰਿਤ ਅਖਬਾਰਾਂ, ਰਸਾਲਿਆਂ, ਨਿਊਜ ਚੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈਟਾਂ ਨੇ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਪੋਰਟਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਆਨਲਾਈਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖਬਰਾਂ, ਲੇਖ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਰੋਜ਼ਮਰਾ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਟ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ
ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈਟਾਂ ਨੇ ਮੋਬਾਇਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਜਾਂ ਟੈਬਲੈਟਾਂ ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਖਬਰਾਂ, ਵੀਡੀਓਜ਼, ਲਾਈਵ ਸਟਰੀਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਸਮੱਗਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਇੰਟਰ ਐਕਟਿਵ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨ, ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੇਸਬੁੱਕ, ਵਾਟਸੈਪ, ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ, ਟਵਿਟਰ ਅਤੇ ਯੂ- ਟਿਊਬ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਖਬਰਾਂ, ਵੀਡੀਓ, ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਰੂਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈਟ ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਇਹਨਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਤੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖਬਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਸਟਰੀਮਿੰਗ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਡੀਓ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਯੂ-ਟਿਊਬ, ਸਪੋਟੀਫਾਈ ਅਤੇ ਗਾਣਾ ਡੀ ਕਾਮ ਵਰਗੇ ਸਟਰੀਮਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ, ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਵੈਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਮੇਜਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਤੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਪ੍ਰਿੰਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਨਿਊਜ਼ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਜੋ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਨਿਊਜ਼ ਅਪਡੇਟ ਵੀਡੀਓ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਇੰਟਰ ਐਕਟਿਵ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਕਸਰ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਖੇਡਾਂ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਖਬਰਾਂ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਨਤਮ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਪਹੁੰਚ ਯੋਗ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਡਿਜੀਟਲ ਪੰਜਾਬ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਪਨ ਪੋਰਟਲਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ, ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਐਪਸ ਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ, ਨੌਕਰੀ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ, ਰੀਅਲ ਸਟੇਟ ਸੂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਪੰਜਾਬ ਮੀਡੀਆ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
-
ਡਾ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਮਿਸਟ੍ਰੈਸ, ਸ ਹ ਸ ਕੜ੍ਹਮਾਂ
...........
9781848180
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.