ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਯੋਗੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਗੋਇਲ- ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ 'ਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਮਰ ਵਧਣ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬੰਦਾ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਡਿਮੇਨਸ਼ੀਆ, ਐਮਨੀਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਐਮਨੀਸ਼ੀਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ, ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ,ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਲੱਛਣ ਵਿਗੜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧਣ ਦੀ ਦਰ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 44 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਡਿਮੇਨਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਐਂਡ ਰਿਲੇਟਿਡ ਡਿਸਆਰਡਰਜ਼ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਏਆਰਡੀਐਸਆਈ) ਦੀ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਇੰਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 76 ਲੱਖ ਭਾਰਤੀ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋਣਗੇ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸੱਤਵੀਂ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ,ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਅਸਰ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਬੀਮਾਰੀਆਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਬੁਢਾਪੇ 'ਚ ਭੁੱਲਣਾ, ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰੀਜ਼ ਹਨ, ਪਰ ਉਥੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਦਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਆਬਾਦੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਵੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਪਲੇਕ ਦੇ ਅਸਧਾਰਨ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਲੇਕਸ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ (ਪੇਪਟਾਇਡਜ਼) ਦੇ ਸਮੂਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਮੀਲੋਇਡ ਬੀਟਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਥਾਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹਮਲਾਵਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਫਲੋਰੋਸੈਂਟ ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਵਿਧੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ, ਆਈਆਈਟੀ ਖੜਗਪੁਰ ਅਤੇ ਸੀਐਸਆਈਆਰ ਦੀ ਇੱਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ,ਇਹ ਸਾਂਝਾ ਅਧਿਐਨ ਭਾਰਤੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ (IICB) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਖੋਜੇ ਗਏ ਅਣੂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਫਲੋਰੋਸੈਂਸ ਲਾਈਟ ਨਾਲ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣਗੇ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਣੂ ਰਾਹੀਂ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦਾ ਮੁੱਢਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਇੱਕ ਤੰਤੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੁੰਗੜਨ, ਇਸਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾਇਹ ਟਿਕਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਮਰ ਵਧਣ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਨਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਸਭ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਕਾਲਮਨਿਸਟ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.