ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ - ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣਨਾ ਹੈ
ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅਥਲੀਟਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਟ੍ਰੇਨਰ, ਸਲਾਹਕਾਰ, ਜਾਂ ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਐਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਵਿਗਾੜਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅਥਲੀਟਾਂ, ਕੋਚਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡ ਟੀਮ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਮੈਚਾਂ, ਦੌੜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕਰੋ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਚਿੰਤਾ, ਤਣਾਅ, ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਡ ਸੱਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਥਲੀਟ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਨਤਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜੇਲ੍ਹ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ, ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣ ਕਿ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਮਰ ਸੀਮਾਵਾਂ ਜੇਕਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁਨਰ ਇੱਕ ਸਫਲ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਨ ਲਈ ਚਾਹਵਾਨ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ: ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮਝ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਕਸਰਤ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਪੂਰਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਆਮ ਸੱਟਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਹੀ ਨਿਰਣੇ ਦਾ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕੋਲ ਅੰਤਰ-ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਗੁਪਤਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਡਾਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣਨਾ ਹੈ? ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਨ ਲਈ ਚਾਹਵਾਨ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ: ਕਦਮ 1 ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਟਰੀਮ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਸਪੋਰਟਸ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਚਾਹਵਾਨ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਾਮਵਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੁਝ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਦਮ 2 ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਾਹਵਾਨ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਦਮ 3 ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਸੇ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸਿਖਿਆਰਥੀ/ਸਹਾਇਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੋਟ: ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਅਪਲਾਈਡ ਸਪੋਰਟਸ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ (AASP) ਤੋਂ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਪੋਰਟਸ, ਪਟਿਆਲਾ, ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ, ਕਰਨਾਟਕ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਪੋਰਟਸ ਮੈਡੀਸਨ, ਚੇਨਈ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਡ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਦਿੱਲੀ ਖੇਡ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸੰਸਥਾ (ISST), ਪੁਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਨੌਕਰੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਇੱਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕ ਦੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਲੋੜਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਅਥਲੀਟ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਇੱਕ ਅਥਲੀਟ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰੋ: ਇੱਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਇੱਕ ਅਥਲੀਟ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਜੋ ਅੱਗੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪੱਧਰ, ਵਧੇਰੇ ਫੋਕਸ, ਅਤੇ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਡਰ ਨਾਲ ਸਿੱਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ: ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਤਣਾਅ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਥਲੀਟਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੱਟ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਓ: ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਥਲੀਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਧਰ-ਪੂਰਵ-ਸੱਟ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੱਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰੋ: ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਥਲੀਟਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰੋ: ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਥਲੀਟਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕਰੀਅਰ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਕਲੀਨਿਕ, ਜਿੰਮ, ਸਰੀਰਕ ਪੁਨਰਵਾਸ ਕੇਂਦਰ, ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੈਕਟਡ ਸਲਾਹ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਥਲੀਟਾਂ, ਕੋਚਾਂ, ਟੀਮਾਂ, ਐਥਲੀਟਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਤਨਖਾਹ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ 30,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 40,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 50,000 ਤੋਂ 2,00,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਿਜੈ ਗਰਗ ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਕਾਲਮਨਿਸਟ ਮਲੋਟ ਪੰਜਾਬ
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ
vkmalout@gmail.com
00000000000
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.