ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨਾ
ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਇਕ-ਅਯਾਮੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕੁਝ ਵਿਹਾਰਕ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟਾਂ ਨਾਲ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰੋਟ-ਲਰਨਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਪਲਬਧ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਵਿਘਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਰਵਾਇਤੀ ਕਲਾਸਰੂਮ ਜਾਂ ਰੋਟ ਲਰਨਿੰਗ ਦੀ ਪੂਰੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਕਲਾਸਰੂਮ, ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸਿੱਖਣ, ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਔਨਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵੀਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਢਾਲਣਾ, ਬਦਲਣਾ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ।
ਭੌਤਿਕ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਤੋਂ ਡਿਜੀਟਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਹਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਸਕ੍ਰੀਨ ਗਿਆਨ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇ।
ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸ
ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਿਲਾਏ ਗਏ ਔਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿਖਲਾਈ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਕਈ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਈ-ਸਰੋਤ, ਈ-ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਹਿਜ ਔਨਲਾਈਨ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਫੀਡਬੈਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਜੋ ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਭਰੇ ਕਲਾਸਰੂਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਲਤ ਜਵਾਬ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਜਾਂ ਦੋਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਅਤੇ ਢਿੱਲ-ਮੱਠ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਤਰੀਕਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇ।
ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਘਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰੱਟ ਲਰਨਿੰਗ ਅਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਸਿਸਟਮ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਰਗੇ ਹੁਨਰਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਸਵੈ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.