ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ
ਜੇਕਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹੇਗੀ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਹਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਰਤਮਾਨ ਲਈ ਵੀ ਖਤਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਵਿਗੜਦੇ ਮਾਹੌਲ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਈ। ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਰੀਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਅਖਬਾਰ ਟਾਈਮ ਕਲੋਨਿਸਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੂਟਨੀ ਲੇਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਨੈਲਸਨ ਦੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਮੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿ ਗਰਮ ਹਵਾ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਖਰਾਬ ਗੁਣਵੱਤਾ ਕਾਰਨ ਔਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਾਇਲ ਮੈਰਿਟ, ਕਾਉਟਨੀ ਲੇਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਨੈਲਸਨ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਮੁਤਾਬਕ ਔਰਤ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਈਡਰੇਟ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਅਨੁਸਾਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਛੁਪੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 70 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਪੀੜਤ ਔਰਤ ਨੂੰ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਟ੍ਰੇਲਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ। ਜੂਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ 'ਚ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ 500 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਸਿਹਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾੜੇ ਮਾਹੌਲ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਾਲਾਤ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਪਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਪਾੜਾ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਵਰਗੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਨਫਰੰਸ 2021 ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ
ਗਲਾਸਕੋ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 12 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ 26ਵੀਂ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਂਦਿਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਆਗੂ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੰਚ ’ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੀਓਪੀ-26 ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਧਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਹੌਲੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੌਸਮ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਮਤ ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਤਰਫੋਂ, ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਜੈਵਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਪ 26 ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਲੋਕ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਲਿੰਗ ਦਿਵਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੋਵੇਂ ਡੂੰਘੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਕਟ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੁਕਾਵਟ ਹੈ।
ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਲਈ ਪਾਣੀ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਲਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਯੂ.ਐਨ.ਡੀ.ਪੀ.) ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਔਰਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੀਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਲੰਬੀਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਦੂਰੀਆਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਆਈ ਤਬਦੀਲੀ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਸਿਹਤ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾੜੇ ਮਾਹੌਲ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਾਲਾਤ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਪਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਅਣਗਹਿਲੀ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਵਰਗੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਜਾੜੇ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ
ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਇਹ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਉੱਤੇ UNDP ਦੀ ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੋਕੇ ਵਰਗੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਵੀ ਨਿਕਲਿਆ ਕਿ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਝ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੈਕਸ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁਚੀ ਘਟੀ ਹੈ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਥਕਾਵਟ ਕਾਰਨ ਸੈਕਸ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਰੀਬੀ, ਭੋਜਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਮਰਦ ਨਸ਼ਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਜਨਬੀ ਮਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਸਾ, ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਅਤੇ ਝੱਖੜਾਂ ਨਾਲ ਘਰਾਂ ਦੇ ਉਜਾੜੇ ਕਾਰਨ ਉਜਾੜੇ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਯੂਰੋ ਨਿਊਜ਼ 'ਚ ਛਪੀ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ 'ਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਬੇਘਰ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮਿਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ। ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਕਾਰਨ ਉਜਾੜੇ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਰੁੱਧ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ
ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਮਾਹਵਾਰੀ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। MSI ਰੀਪ੍ਰੋਡਕਟਿਵ ਚੁਆਇਸ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ 26 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 11.5 ਮਿਲੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਨੇ 2011 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। MSI ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਸਾਧਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਘਾਟ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ 6.2 ਮਿਲੀਅਨ ਅਣਇੱਛਤ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ, 2.1 ਮਿਲੀਅਨ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਗਰਭਪਾਤ, ਅਤੇ 5,800 ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖੋਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ, ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ, ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਪੋਸ਼ਣ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੈ।
ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਮਾਰਿਆ
ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਨ। ਇਥੋਪੀਆ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ 14 ਸਾਲਾ ਡਾਵੇਲੇ ਨੂੰ ਸੋਕੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਸਿੱਖਿਆ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਬਾਲ ਵਿਆਹ, ਛੋਟੀ ਮਾਂ ਬਣਨ, ਹਿੰਸਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਖੋਜ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹੀਆਂ-ਲਿਖੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਜਲਵਾਯੂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਲ 2025 ਤੱਕ ਲਗਭਗ 12.5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ
ਅਸੀਂ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਸੱਟਾਂ ਦੀ ਦਰ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਵੱਧ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਰੁੱਧ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.