ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਤੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਵੱਜਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ; ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਬੱਚਾ 5 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੇ 2 ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਏ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੂੰਹ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ; ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬੰਦ ਹੋਏ ਸਕੂਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ, ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣਾ ਇੱਕ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਨਵਾਂ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ, ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਨਵੀਂ ਚੁਣੌਤੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ 2 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨਾ ਸਕੂਲ ਨਾਲ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਜੇ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ, ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਬੋਧਾਤਮਕ ਗਿਆਨ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਗਿਆਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਗਿਆਨ, ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ, ਬੌਧਿਕ ਵਿਕਾਸ, ਤਾਰਕਿਕ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਉਪਯੋਗੀ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ। ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੁਨਰਾਂ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਲਾਸਰੂਮ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹੁਨਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਤੋਂ ਪਛੜਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਰਨਿੰਗ ਗੈਪ ਲਈ ਹਰ ਸਕੂਲ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਿਆਰੀ 'ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਹ ਸਕੂਲਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮਾਪਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ | ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਸੁਪਨਾ ਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਕੂਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਅਗਲੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਢਲੀ ਜਮਾਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਹੁਣ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਯੋਗ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਗੱਲ ਗਰੁੱਪ ਲਰਨਿੰਗ-ਟੀਚਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਘੋਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਪਛੜਿਆ ਬੱਚਾ ਅੱਗੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਛੜ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਹੁਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਮੁਢਲੀ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨਾ, ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਬੋਲਣਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਕੋਈ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ, ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿਲੇਬਸ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਪਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਪਛੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਖੁਦ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਉਦਾਸੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁਚੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਗਰਮੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰੁਖ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਗਰਮੀ ਸਿੱਧੀ ਅੱਗ ਉਛਾਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਚੁਣੌਤੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਮੈਟ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ’ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਧਿਆਨ ਦੇ ਸਕਣਗੇ, ਪਰ ਅਪਰੈਲ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਚਲਾ ਕੇ ਸ. , ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਪਹਿਲਾ ਮਕਸਦ ਹੈ।
ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਨਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਦੇ ਖਰਚੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਿਆਰ ’ਤੇ ਸਵਾਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵੱਲ ਪਲਾਇਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ•ਾਈ ਦਾ ਪੱਕਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਘੱਟ ਦਾਖਲੇ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਕੁਝ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਲਤ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਓਨੇ ਜਾਂ ਵੱਧ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਿਆਰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਖਰਚ ਦੇ ਸਹੀ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਸਕਣ। ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾ ਕੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਪੈਣਗੇ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜਮਾਤ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਉਣ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਵਕਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਆਏ ਹੋਣਗੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਹੁਣ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.