ਖੇਡ ਸਾਨੂੰ ਸਬਰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਅਕਸਰ ਮੈਂ ਘਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਮੈਚ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ, ਮੈਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਚ ਦੇਖਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਭਾਰਤੀ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘੱਟ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਦੇਖਣਾ ਤਾਂ ਜਿੱਤ ਦੀ ਆਸ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਜਿੱਤ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ, ਟੀਵੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੈਚ ਦੇਖਣ ਦੀ ਰੁਚੀ ਘਟਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਨੇ ਇਹ ਸਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਨੀਅਤ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇ, ਅਸੀਂ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਸਾਡੀ ਯੋਜਨਾ ਜਾਂ ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਤੀਜਾ ਸਾਡੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਹੋਵੇ।
ਕਹਿਣ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ, ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਖਦਸ਼ੇ ਲਈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਿਸ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਦਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸੀਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੇਖ ਸਕਾਂਗੇ। ਇਹ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਮੈਚ ਦੇਖਣਾ ਬਹੁਤਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪੱਖਪਾਤ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਦੇ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ।
ਖੇਡ ਸਾਨੂੰ ਸਬਰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੀਵਨ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪਾਬੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੇਡ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਰ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਅੰਤ ਤੱਕ ਡਟੇ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਹਾਰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਕਿ ਉਹ ਹਾਰ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਭਰੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜੇਕਰ ਹਾਰ ਜਾਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਮਾਣ ਹੈ।
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਖੇਡ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਸਬਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਚੁਣੌਤੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੰਘਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰੀ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਲ ਪਲਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅੰਤ ਤੱਕ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ, ਖੇਡ ਸਾਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਹੁਣ ਖੇਡ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਮੈਚ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬੇਵੱਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਰੀਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਟੀਮਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਧਿਰ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ! ਉਹ ਕਿਸ ਸੋਚ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਨਾਲ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ! ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੇਂਦਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਾ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵਿਕਟਾਂ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਮੌਕੇ ਆਏ ਜਦੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਕਿਸੇ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਦੀਆਂ ਗੇਂਦਾਂ 'ਤੇ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਜਿੱਤ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਪਰ ਆਖਰੀ ਗੇਂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਰਹੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰੀ ਗੇਂਦ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ।
ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਖੇਡ ਫਿਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਮੇਰੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਇਆ ਹਾਂ. ਅਕਸਰ ਮੈਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖੇਡ ਦੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਲੜਾਈ ਇਕ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਸਮਾਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਮਾੜਾ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਮਾੜੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ ਪਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਭ ਕੁਝ ਲੰਘਣਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਤ ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਛੱਡੀਏ। ਭਾਵ, ਸਾਨੂੰ ਆਖਰੀ ਪਲ ਤੱਕ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਨੂੰਨ, ਅਜਿਹਾ ਜਨੂੰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਾਬਲੀਅਤ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲਤਾ-ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਮਹਾਨ ਕੀਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.