ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦਾ ਮਾਇਆ ਜਾਲ
ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦਾ ਨਾਮ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਚਰਵਾਨੀ ਜੀ ਆਖਦਾ ਹਾਂ। ਦਰਅਸਲ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਸਾਰਾ ਸਾਲ, ਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀਵਾਰ 'ਤੇ ਕਿਰਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਅਟਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਕੋਈ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਯੰਤਰ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ। ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਸਮਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨਾਲ ਦੇਰ ਰਾਤ ਜਾਗ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਚਟਣੀ ਤਾਂ ਚੱਟਣਗੇ, ਪਰ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਐਪ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦੇ ਹਨ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਭੁੱਖ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬਣ ਕੇ ਧੜਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸੜਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ, ਉਸ ਕੋਲ ਸਥਾਨ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਕੀਪੈਡ ਦੇ ਮੰਚ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਨੱਚਣ ਦਾ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਹਾਦਸੇ ਵਾਪਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੋ-ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸੱਟ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਧੂੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣ ਦਿੰਦਾ | ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਕੋਈ ਸਕ੍ਰੈਚ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਉਸ ਦਾ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ‘ਤੁਮ ਚੰਦਨ ਹਮ ਪਾਨੀ’ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਚਰਵਾਨੀ ਜੀ ਦਾ ਬਦਲਾ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੀਆਂ ਝਿੜਕਾਂ ਦਾ ਹੁਣ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਜੀਜਾ ਘਰ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਬਹਾਨੇ ਲੱਭ ਕੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕੌਣ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੌਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੀ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੀ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਉਹ ਅੱਧੀ ਰੋਟੀ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਵਿੱਚ ਗੋਲ ਅੱਖਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਫ਼ੋਨ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ। ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਝੱਖੜ ਬਣ ਕੇ ਮੋਬਾਈਲ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ, ਨਵੀਆਂ ਪੋਰਨ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਰਤਜਗੀਆ ਉੱਲੂ ਨੇ ਚਰਵਾਨੀ ਜੀ ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ।
ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਰਨ ਚਾਰਵਾਣੀ ਜੀ ਇੰਨੇ ਨਿਮਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਹਿਲਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਸਿੱਧੀ ਗਰਦਨ ਪ੍ਰਭੂ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਝੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਲਸੀ ਨੇ ਵੀ ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਇੰਨੀ ਸ਼ਰਧਾ, ਇੰਨੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ ਦੇ ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਰਨ ਚਰਵਾਨੀ ਜੀ ਉੱਠ ਕੇ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਬੈਠਦੇ, ਖਾਂਦੇ-ਪੀਂਦੇ, ਤੁਰਦੇ-ਫਿਰਦੇ। ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੁੱਠੀ ਵਿੱਚ ਜਕੜ ਲਿਆ ਹੋਵੇ।
ਜੇਕਰ ਕਿਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਹਿਬ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ 100 ਫੀਸਦੀ ਬੈਟਰੀ ਚੜ੍ਹਾਏ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੇ। 'ਫੂਡ ਐਪਸ' ਤੋਂ ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਜੋ ਵੀ ਚਰਬੀ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਕਾਰਡ ਰੰਮੀ, ਕੈਂਡੀ ਕਰਸ਼, ਟੈਂਪਲ ਰਨ ਖੇਡ ਕੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ ਘਟਾ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚਰਵਾਨੀ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਚੰਦਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪਾਣੀ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਦੀਵਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਸਨ, ਨਾ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋਣਗੇ।
ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਹਲਕੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਪੈਂਤੀ-ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਅੱਖਾਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਹ-ਪੰਜਾਹ ਹੀ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ 'ਤੇ ਚੈਟਿੰਗ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਸਕਰੀਨ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਫੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਹੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਪਿਗਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਚਲਾਉਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਕਿ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੱਧਮ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੀ ਨੀਂਦ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਾਲੇ ਘੇਰੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਇਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਝੁਰੜੀਆਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਦੀ ਚਮੜੀ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਮੋਟੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਜਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ, ਤਬਾਹੀ, ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਦੁੱਖ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਵਿਗਾੜ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਅਣਜਾਣ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਚਾਰਵਾਣੀ ਜੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਨਾਮ ਹੈ, ਪਰ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਤੋਂ ਅਪਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.