ਸਿੱਖਿਆ -ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ
ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਪੇ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ 10 ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ, ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਲਈ ਵੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਟਿਊਸ਼ਨ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀੜ -ਭੜੱਕਾ ਹੋਣਾ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣਾ ਸੁਭਾਵਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 9 ਵੀਂ ਅਤੇ 10 ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦਾ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ? ਆਸ ਪਾਸਿਓਂ ਕੀ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਆਸਾਨ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਇੱਕੋ ਜਗ੍ਹਾ, ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵੇਖੋ। ਅਜਿਹੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ, ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ।
ਨੌਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਬਾਰੇ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਉਹ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਸੱਤਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਨੌਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯਤਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੇ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਿਹੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੱਜ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਉਹ 2020 ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆ-ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ? ਸਕੂਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਿਆ ਹੈ. ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ 'ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ' ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ. ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰਾਂ ਬਾਰੇ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਬਹੁਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕਲਾਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ।
ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਸਮਝ ਕੇ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ 2020 ਅਤੇ 2021 ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਣ ਅਤੇ ਅਸਧਾਰਨ ਸਨ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਜਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਜਾਂ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਸਿਲੇਬਸ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਕਰਨਾ, ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ -ਪਿੱਛੇ ਕਰਨਾ, ਕੁਝ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਹੁਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਕਰਨਾ, ਇਹ ਮਾਮੂਲੀ ਸਮਾਯੋਜਨ ਹਨ, ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਨਹੀਂ। ਅਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਉਮੀਦਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਹੈ।
ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਦੇ ਆਗਮਨ ਤੋਂ, ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮੌਕਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਤੈਅ ਕਰੀਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਂ ਲੜਕੀ ਨੂੰ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਕੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਵੀ, ਇਸ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬਾਹਰ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਝੱਲੇ ਹਨ। ਜੇ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਜਾਂ ਨਤੀਜਾ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
-
ਵਿਜੈ ਗਰਗ, ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਲੋਟ
vkmalout@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.