ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਆਈ ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਚੂਅਲ ਕਲਾਸਾਂ ਵੱਲ ਧੱਕੇ ਨਾਲ 'ਭਾਰਤ ਪੜ੍ਹੋ ਆਨਲਾਈਨ' ਦੇ ਨਾਂਅ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਸਿਲੇਬਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਣ। ਇਸ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਜੂਮ, ਸਕਾਈਪ ਵਟਸਐਪ, ਗੂਗਲ ਮੀਟ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਐਪ ਵਰਗੀਆਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ।
ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਨਲਾਈਨ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਤਜਰਬੇ ਵੀ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਨਲਾਈਨ ਮੋਡ ਕੁੱਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਰਚੁਅਲ ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੇ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਘਾਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕੋਰਸ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਨੈਸ਼ਨਸ ਚਿਲਡਰਨ ਫੰਡ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਆਨਲਾਈਨ 'ਕਲਾਸਾਂ ਕਾਰਨ ਕਰੋੜਾਂ' ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦ ਹੋਣ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੰਪਰਕ ਉਸ ਸੂਚੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਉੱਚ ਬੈਂਡਵਿਡਥ ਦੀ ਉਪਲੱਬਧਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਂ ਲੈਕਚਰ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ, ਚੈਟ ਰੂਮ, ਮੁਫਤ ਕਾਲ, ਸਕਰੀਨ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਸਹਿਯੋਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸਹਿਯੋਗ ਸਿਖਲਾਈ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਸਵੈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦੂਸਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇੰਸਟਰਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਲਈ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਇਸ ਮੋਡ ਨਾਲ ,ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਕਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਬਦਕਿਸਮਤ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਣ।
-
ਮਹਿਕ ਜੋਨਜੁਆ, ਲੇਖਕ
akchd3@gmail.com
********
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.