ਕੌਣ ਹੈ Francesca Orsini? ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਰਤ 'ਚ Entry 'ਤੇ ਲੱਗਿਆ Ban, ਦਿੱਲੀ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਹੀ ਭੇਜਿਆ ਵਾਪਸ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 22 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਦਿੱਲੀ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਸਤੀ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਕਾਲਰ (Scholar) ਫਰਾਂਸੇਸਕਾ ਓਰਸਿਨੀ (Francesca Orsini) ਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ (Indira Gandhi International Airport) 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਬਲੈਕਲਿਸਟ (Blacklist) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਸ ਸਾਲ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਓਰਸਿਨੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੌਣ ਹਨ Francesca Orsini?
ਫਰਾਂਸੇਸਕਾ ਓਰਸਿਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1. ਉਹ ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (University of London) ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਓਰੀਐਂਟਲ ਐਂਡ ਅਫਰੀਕਨ ਸਟੱਡੀਜ਼ (SOAS) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਮੇਰਿਟਾ (Professor Emerita) ਹਨ।
2. ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੀ ਵਸਨੀਕ ਓਰਸਿਨੀ ਨੇ ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ।
3. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਜਨ-ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੇ ਦੌਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਸਤਕ ‘The Hindi Public Sphere 1920–1940: Language and Literature in the Age of Nationalism’ ਲਿਖੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ, ਦੋਵਾਂ ਹੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਹੱਦ ਸਰਾਹਿਆ ਗਿਆ।
4. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (JNU) ਅਤੇ ਸੈਂਟਰਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਹਿੰਦੀ, ਆਗਰਾ ਤੋਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਰਹੀ ਹੈ।
ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਕੀ ਹੋਇਆ?
ਫਰਾਂਸੇਸਕਾ ਓਰਸਿਨੀ 20 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਨੂੰ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਪਰਤੀ ਸੀ।
1. ਆਗਮਨ 'ਤੇ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ: ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ (Immigration) ਕਾਊਂਟਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ, ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
2. ਵੈਧ ਵੀਜ਼ਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਨਕਾਰ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਵੈਧ ਈ-ਵੀਜ਼ਾ (E-Visa) ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਫਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
3. ਇਹ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ: ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵੀਜ਼ਾ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ (Violation of Visa Conditions) ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਸੀ।
ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟੂਰਿਸਟ ਵੀਜ਼ਾ (Tourist Visa) 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੂਪ ਅਕਾਦਮਿਕ (Academic) ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਵੀਜ਼ਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਫਰਾਂਸੇਸਕਾ ਓਰਸਿਨੀ ਦਾ ਪੱਖ
ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਾਂਸੇਸਕਾ ਓਰਸਿਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਰੋਕਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ।
1. ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਈ ਸੀ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿੱਜੀ ਸੀ, ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾAM ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।”
2. ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਡੂੰਘਾ ਲਗਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ
ਓਰਸਿਨੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਆਉਣ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਏ ਜਾਣ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਖੋਜਾਰਥੀ ਨਿਰਾਸ਼ ਹਨ। ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਹਿੰਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਓਰਸਿਨੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦਿਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰੇਮਚੰਦ, ਨਿਰਾਲਾ ਅਤੇ ਇਬਨੇ ਇੰਸ਼ਾ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।