Breaking: ਦੇਰ ਰਾਤ ਹੋਈ Emergency Meeting! ਜਾਣੋ Nepal 'ਚ Social Media ਬੈਨ 'ਤੇ ਹੁਣ ਕੀ ਲਿਆ ਗਿਆ ਫੈਸਲਾ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਕਾਠਮੰਡੂ, 9 ਸਤੰਬਰ 2025: ਨੇਪਾਲ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ, 19 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੇ.ਪੀ. ਸ਼ਰਮਾ ਓਲੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਆਖਰਕਾਰ 'Gen-Z' ਯਾਨੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਗਈ ਹੈ । ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਹੋਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੈਬਨਿਟ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਵਟਸਐਪ ਅਤੇ ਐਕਸ (ਟਵਿੱਟਰ) ਸਮੇਤ 26 ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ।
ਕੀ ਸੀ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਭੜਕੇ ਨੌਜਵਾਨ?
ਇਹ ਪੂਰਾ ਵਿਵਾਦ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ 4 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਵਟਸਐਪ ਅਤੇ ਯੂਟਿਊਬ ਵਰਗੇ 26 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ
1. ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਦਲੀਲ: ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ Registration (ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ) ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਓਲੀ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ੀ ਆਈਡੀ, ਨਫ਼ਰਤ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
2. ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ: ਪਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ Freedom of Expression (ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ) 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਮੰਨਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਨਾਕਾਮੀਆਂ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੌਜਵਾਨ 'ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਬੰਦ ਕਰੋ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨਹੀਂ' ਵਰਗੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਆਏ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ।
ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ U-Turn
ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੁਛਾੜਾਂ, ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਅਤੇ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 19 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ । ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ U-Turn ਲੈਣਾ ਪਿਆ।
ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਬਿਆਨ: ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਸੁੱਬਾ ਗੁਰੂੰਗ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ ਕੋਈ "ਅਫਸੋਸ ਨਹੀਂ ਹੈ", ਪਰ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਭਾਰਤ-ਨੇਪਾਲ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ ਅਸਰ
ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਅਸਰ ਸਿਰਫ਼ ਨੇਪਾਲ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਭਾਰਤ-ਨੇਪਾਲ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।
1. ਮਹਿੰਗੀਆਂ International Calls: ਵਟਸਐਪ ਅਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੀਆਂ International Calls ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਖਰਚ 5 ਤੋਂ 12 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਹੈ।
2. ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਅਸਰ: ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਟਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੋਟਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੁਣ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਭਾਵੇਂ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੁਣ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਖਾਈ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
MA