Delhi Pollution : Supreme Court ਨੇ ਦਿਖਾਏ ਸਖ਼ਤ ਤੇਵਰ! ਕਿਹਾ - ਹੁਣ ਹੋਵੇਗੀ 'ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਿਗਰਾਨੀ'
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 27 ਨਵੰਬਰ, 2025: ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ (Delhi) ਅਤੇ ਐਨਸੀਆਰ (NCR) ਵਿੱਚ ਜਾਨਲੇਵਾ ਹੁੰਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (Air Pollution) 'ਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ (Supreme Court) ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਸੂਰਿਆਕਾਂਤ (Chief Justice Surya Kant) ਅਤੇ ਜਸਟਿਸ ਜੋਏਮਾਲਿਆ ਬਾਗਚੀ ਦੀ ਬੈਂਚ ਨੇ ਖਰਾਬ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਾਇਰ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਲਈ 3 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜਤਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਹੁਣ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਹਾਲਾਤ 'ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ' (Health Emergency) ਵਰਗੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
"ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਕੋਲ ਜਾਦੂਈ ਛੜੀ ਨਹੀਂ"
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅੱਜ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਐਮਿਕਸ ਕਿਊਰੀ (Amicus Curiae) ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਅਪਰਾਜਿਤਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਬੇਹੱਦ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਨੇ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਕੋਲ ਕਿਹੜੀ ਜਾਦੂਈ ਛੜੀ ਹੈ? ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੱਲ ਕੀ ਹੈ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਵਜ੍ਹਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਹੱਲ ਮਾਹਿਰ (Experts) ਹੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੱਲ ਲੱਭੇ ਜਾਣਗੇ।
ਕੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਨਾਲ ਮਿਲੇਗੀ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ?
ਬੈਂਚ ਨੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਿਆ, "ਸਾਨੂੰ ਦੱਸੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਕੀ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਤੁਰੰਤ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ?" ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵੱਖਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਦੇਖਣਗੇ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਅਕਸਰ ਦੀਵਾਲੀ (Diwali) ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਹੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਦੀ ਨਿਯਮਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ।
GRAP ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਸਪੋਰਟਸ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਨਿਰਦੇਸ਼
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 19 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (CAQM) ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖੇਡ ਸਮਾਗਮਾਂ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੋਰਟ ਨੇ ਪੂਰਾ ਸਾਲ ਗ੍ਰੇਡਿਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ (GRAP) ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਢਾਂਚਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ 'ਤੇ ਹੀ ਕੁਝ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਰਟ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲਾਂ (Sustainable Solutions) 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।