ਟਰੰਪ ਦਾ ਜਨਮਸਿੱਧ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਕਾਨੂੰਨ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਿਉਂ ਲਗਾਈ ਗਈ ?
ਜਨਮ ਸਿੱਧ ਨਾਗਰਿਕਤਾ (Birthright Citizenship) ਕੀ ਹੈ?
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ 14ਵੇਂ ਸੋਧ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਵੀ ਬੱਚਾ ਅਮਰੀਕੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈਸੀਅਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ 1868 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1898 ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਟਰੰਪ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਕੀ ਸੀ?
20 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ "Protecting the Meaning and Value of American Citizenship" ਇਸ ਆਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਅਸਥਾਈ ਵੀਜ਼ਾ (ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਕੰਮ, ਸੈਲਾਨੀ ਆਦਿ) 'ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕ ਜਾਂ ਪਰਮਾਨੈਂਟ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਹ ਨਿਯਮ 20 ਫਰਵਰੀ 2025 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ ਸੀ।
ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਿਉਂ ਲਗਾਈ ਗਈ?
ਟਰੰਪ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਇਹ ਆਦੇਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ 14ਵੇਂ ਸੋਧ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਨਮ ਅਧਿਕਾਰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੱਜ ਜੋਸਫ਼ ਲਾਪਲਾਂਟ (ਨਿਊ ਹੈਂਪਸ਼ਾਇਰ) ਨੇ 10 ਜੁਲਾਈ 2025 ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਅਸਥਾਈ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੇ ਅਣਮੁੱਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰੋਕਾਂ ਲੱਗ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।
ਅਦਾਲਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ
ਹੁਣ ਤੱਕ, ਟਰੰਪ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਨਿਊ ਹੈਂਪਸ਼ਾਇਰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਆਦੇਸ਼ 'ਤੇ 7 ਦਿਨ ਦੀ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਅਪੀਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਹੇਠਲੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂਰੀ ਦੇਸ਼-ਵਿਆਪੀ ਰੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਕਲਾਸ-ਐਕਸ਼ਨ ਕੇਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀਤਾ 'ਤੇ ਅੰਤਿਮ ਫੈਸਲਾ ਹੁਣ ਵੀ ਕੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਵਿਵਾਦ ਕਿਉਂ?
ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜਨਮ ਸਿੱਧ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਮੁੱਲਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ ।