Period Pain Relief: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਹੋ ਪਰੇਸ਼ਾਨ? ਅਪਣਾਓ ਇਹ 8 ਆਸਾਨ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖੇ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 December 2025 : ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਯਾਨੀ ਪੀਰੀਅਡਸ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਊਬਰਟੀ (Puberty) ਯਾਨੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਚੱਕਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਆਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਦਰਦ ਭਰਾ। ਅਕਸਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੇਟ, ਕਮਰ ਜਾਂ ਪੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਅਤੇ ਏਂਠਨ (Cramps) ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਡਿਸਮੇਨੋਰੀਆ (Dysmenorrhea) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਦਰਦ ਇੰਨਾ ਅਸਹਿਣਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਮ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਦੇਸੀ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਇਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇੰਨਾ ਦਰਦ? (Causes & Symptoms)
ਦਰਦ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਇਲਾਜ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਪੀਰੀਅਡਸ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਜ੍ਹਾ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸੁੰਗੜਨਾ, ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ, ਯੂਟਰਸ (ਬੱਚੇਦਾਨੀ) ਵਿੱਚ ਗੰਢ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਐਂਡੋਮੈਟਰੀਓਸਿਸ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਵੀ ਇਸਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੇਟ ਅਤੇ ਕਮਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਥਕਾਵਟ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਮੂਡ ਸਵਿੰਗਜ਼ (Mood Swings), ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ (Bloating) ਅਤੇ ਸਿਰ ਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵੀ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦਰਦ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੇ 8 ਅਸਰਦਾਰ ਦੇਸੀ ਇਲਾਜ (Home Remedies)
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਇਸ ਦਰਦ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਪੇਨ ਕਿਲਰ ਲੈਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾ ਸਕਦੇ ਹੋ:
1. ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿਕਾਈ (Heat Therapy): ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਟ ਜਾਂ ਕਮਰ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ 10-15 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਹੌਟ ਵਾਟਰ ਬੈਗ (Hot Water Bag) ਜਾਂ ਹੀਟ ਪੈਡ ਰੱਖੋ। ਜੇਕਰ ਦਰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2 ਤੋਂ 3 ਵਾਰ ਗਰਮ ਤੌਲੀਏ ਨਾਲ ਸਿਕਾਈ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
2. ਹਾਈਡ੍ਰੇਟਿਡ ਰਹੋ (Hydration): ਪੀਰੀਅਡਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਹਲਕਾ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਫਲੋ (Blood Flow) ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਏਂਠਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਹਲਕਾ ਯੋਗ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੈਚਿੰਗ (Yoga & Stretching): ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਰਕਆਊਟ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਪਰ ਹਲਕਾ ਯੋਗ ਜਿਵੇਂ 'ਚਾਈਲਡ ਪੋਜ਼' ਜਾਂ 'ਕੈਟ-ਕਾਓ ਪੋਜ਼' ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ। ਹਲਕੀ ਸਟ੍ਰੈਚਿੰਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਜਕੜਨ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਆਰਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
4. ਅਦਰਕ-ਹਲਦੀ ਦੀ ਚਾਹ (Herbal Tea): ਅਦਰਕ ਅਤੇ ਹਲਦੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ (Anti-inflammatory) ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਣ ਨਾਲ ਨਾ ਕੇਵਲ ਦਰਦ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂਡ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
5. ਸੌਂਫ ਦਾ ਪਾਣੀ (Fennel Seeds Water): ਪੇਟ ਦੀ ਏਂਠਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸੌਂਫ ਦਾ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਕਾਰਗਰ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਚਮਚ ਸੌਂਫ ਨੂੰ ਰਾਤ ਭਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਭਿਓ ਦਿਓ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਇਸਨੂੰ ਛਾਣ ਕੇ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਪੀ ਲਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੀਰੀਅਡਸ ਵੀ ਨਿਯਮਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
6. ਤਿਲ ਅਤੇ ਗੁੜ ਦਾ ਸੇਵਨ (Sesame & Jaggery): ਤਿਲ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ (Magnesium) ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 1-2 ਚਮਚ ਤਿਲ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਗੁੜ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇਦਾਨੀ (ਗਰਭਾਸ਼ਯ) ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਲੈਕਸ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਰਦ ਘੱਟਦਾ ਹੈ।
7. ਅਸੈਂਸ਼ੀਅਲ ਤੇਲ ਨਾਲ ਮਾਲਿਸ਼ (Oil Massage): ਗਰਮ ਤੇਲ, ਜਿਵੇਂ ਲੈਵੈਂਡਰ ਜਾਂ ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ ਨਾਲ ਪੇਟ ਅਤੇ ਕਮਰ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਸਰਕੁਲੇਸ਼ਨ (Blood Circulation) ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
8. ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਪਰਹੇਜ਼ (Dietary Precautions): ਪੀਰੀਅਡਸ ਦੌਰਾਨ ਕੈਫੀਨ (Caffeine) ਅਤੇ ਤਲੀਆਂ-ਭੁੰਨੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪੇਟ ਫੁੱਲਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਰਦ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।