Gaza 'ਚ ਫਿਰ ਗੂੰਜੀ ਧ*ਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼! Ceasefire ਟੁੱਟਿਆ, Israel ਨੇ ਕੀਤਾ ਹਮ*ਲਾ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਗਾਜ਼ਾ/ਯੇਰੂਸ਼ਲਮ, 29 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਕਾਇਮ ਹੋਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਾਰ-ਤਾਰ ਹੋ ਗਈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ (US-mediated) ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲ (Israel) ਅਤੇ ਹਮਾਸ (Hamas) ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਇਆ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ (Ceasefire) ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਹਮਾਸ 'ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ 'ਤੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ (fierce airstrikes) ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 26 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ।
ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ (Israel Defense Forces - IDF) ਨੂੰ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ "ਤੁਰੰਤ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹਮਲੇ" ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਬੰਬ ਵਰ੍ਹਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਕਿਉਂ ਤੋੜਿਆ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ? (Hamas 'ਤੇ 2 ਵੱਡੇ ਦੋਸ਼)
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋੜਨ ਦਾ ਭਾਂਡਾ ਹਮਾਸ 'ਤੇ ਭੰਨਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਹਨ:
1. ਸੈਨਿਕਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ: ਇੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਮਾਸ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਫਾਹ ਖੇਤਰ (Rafah region) ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸੈਨਿਕਾਂ 'ਤੇ ਰਾਕੇਟ-ਪ੍ਰੋਪੇਲਡ ਗ੍ਰੇਨੇਡ (Rocket-Propelled Grenade - RPG) ਅਤੇ ਸਨਾਈਪਰ (sniper) ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।
2. ਬੰਧਕ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦੀ 'ਧੋਖਾਧੜੀ': PM ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਖੁਦ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਹਮਾਸ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਬੰਧਕ (hostage) ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦੀ ਗਲਤ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਅਸਥੀਆਂ ਉਸ ਬੰਧਕ ਦੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸਦੀ ਲਾਸ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਨੇ 2 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਰਾਮਦ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ "ਸਪੱਸ਼ਟ ਉਲੰਘਣਾ" ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਅਗਲੇ ਕਦਮਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਕਾਟਜ਼ (Defence Minister Katz) ਨੇ ਵੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ IDF ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਮਾਸ ਨੂੰ "ਭਾਰੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ" ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ "ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ"। ਹਮਲੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ 'ਚ 26 ਦੀ ਮੌਤ, ਬੱਚੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ
ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਗਾਜ਼ਾ ਸਿਵਲ ਡਿਫੈਂਸ ਏਜੰਸੀ (Gaza Civil Defence) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 26 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।
1. ਕਿੱਥੇ-ਕਿੱਥੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ: ਗਾਜ਼ਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅਲ-ਸਬਰਾ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਰਦ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਦੱਖਣੀ ਸ਼ਹਿਰ ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ (Khan Younis) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਗਈ (ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 9 ਮੌਤਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ)।
2. ਅਲ ਸ਼ਿਫਾ ਨੇੜੇ ਧਮਾਕੇ: ਉੱਤਰੀ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਅਲ ਸ਼ਿਫਾ ਹਸਪਤਾਲ (Al Shifa Hospital) ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲ ਸਹੂਲਤ ਨੇੜੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਧਮਾਕੇ ਸੁਣੇ ਗਏ।
ਹਮਾਸ ਦਾ ਇਨਕਾਰ, ਪਰ ਸਮਝੌਤਾ ਖ਼ਤਮ
1. ਹਮਾਸ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
2. ਉਸਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸੈਨਿਕਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
3. ਹਮਾਸ ਨੇ (ਹੁਣ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ) ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ ਹੈ।
ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ?
ਇਹ ਜੰਗਬੰਦੀ (ceasefire) 10 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਹਮਾਸ 'ਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਯੁੱਧ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਅੰਕੜਾ
1. ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 68,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ 170,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ।
2. 7 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ 1,139 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਧਕ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।